گزارش برنامه کوهنوردی قله قلات شاه به مناسبت گرامیداشت اولین صعود ایرانی به قله اورست
پنج شنبه و جمعه ۱۵و ۱۶ارديبهشت ۱۳۹۰
سومین همایش بهاره کوهنوردی به منظور صعود به قله‌ی “قلات شاه” (قه‌لاتی شای – با اسم باستانی “بشتو” )و دیدار کوهنوردان گروههای مختلف کوهنوردی مهاباد، امسال نیز در روزهای پنج‌شنبه و جمعه ۱۵و ۱۶اردیبهشت ماه توسط هيات کوهنوردي و صعودهاي ورزشي مهاباد برنامه ریزی و برگزار گردید.
“قلات شاه” یکی از قلل کوهستان “سرشاخان” در جنوب غربی مهاباد است که در انتهای دره شیخان قرار گرفته و حد فاصل جغرافیائی شهرستانهای مهاباد و پیرانشهر میباشد.
کوههاي بلند و رفيع منطقه مهاباد تمدنهاي مهمي را در سينه تاريخ جاي داده که اين تمدنها از خود يادگارهايي برجاي گذاشته‌اند. يکي از جمله‌ي اين آثار در گلوگاه دره‌اي ژرف قرار دارد که رودخانه‌ي جاري در آن همان سرچشمه رود زاب کوچک است. اين گلوگاه که در زبان کردي به آن “گه‌لو” مي‌گويند خود دروازه دژي است به نام قلات شاه (قه‌لاتي شا) معروف است. صخره بالاي کوه ۸۰ متر ارتفاع دارد و صعود به بالاي صخره از جبهه غربي امکان پذير است، بر روی قله علاوه بر بقاياي واحدهاي مسکوني، منبعهاي ذخيره آب و آب انبارهاي متعددي در دل سنگها کنده شده و اين تاسيسات صرفا به منظور ذخيره آب باران بوده است ، در حال حاضر از فرو ريختگي قسمت اعظم ساختمانها مي توان پي‌هاي سنگي دو رشته ساختمان را مشاهده نمود. سفالهاي مکشوفه بسيار خشن و ابتدايي و اکثرا دست ساز مي باشد.
بررسي اينگونه سفالها و همچنين پي هاي ساختماني موجود آشکار مي سازد که نخستين سنگ بناي اين دژ عظيم در اوايل هزاره اول قبل از ميلاد مسيح به وسيله افراد محلي پايه گذاري شده و دردوره مادها ملحقاتي به آن افزوده اند ودر طول قرون ساکنين منطقه در آن پناه گرفته و بي شک بقاياي دژي در ارتفاع حدود 2700 متري زمين مي‌تواند پناهگاه مناسبي براي موقعيت‌هاي استثنايي باشد و در کتيبه آشوري از (بوشتو) به نام دژ کوهستاني و تسخير ناپذير نام برده شده است.
ویژگی قله : بر روی قله (قه لات شای) صخره ای به مانند دژ با توجه به برآمدگیهای آن پی ریزه شده و ارتفاع تقریبی ۸۰متری آن ممانعت از نفوذ همه جهات آن در زمان گذشته میکرده و راحت ترین نقطه صعود به بالای آن تنها از جبهه غربی میباشد . موقعیت قه لات شاه توان نفوذ دشمنان ساکن قلعه را سلب کرده و حصار طبیعی اطراف دژ امکان دفاع مجموعه افراد و تجهیزات داخل را بیشتر می کرده است. چندین دهانه غار در اطراف قله مشاهده شده که بدلیل مسائل ایمنی از ورود به غار ها جلوگیری شد . و درست نزدیک به بالاترین نقطه بنظر آب انباری دیده میشود که در سنگ کنده شده و احتمالا ً به منظور ذخیره آب در اوایل سال مورد استفاده قرار میگرفته است.
۵ شنبه ۱۵ اردیبهشت
ساعت ۱۵محل تجمع محوطه هیات کوهنوردی مهاباد و مقصد کاروان کوهنوردان شامل ۱۱دستگاه مینی بوس روستاي قلات سنان بود در حدود ۴۰کيلومتري مهاباد. کاروان کوهنوردان شامل اعضای گروههای مختلف کوهنوردی مهاباد، اعضای کانون کوهنوردان اوراز، انجمن کوهنوردان مهاباد و حدود ۵۰نفر مهمان از شهرهای تهران، تبریز، زنجان، بوکان، سقز، بانه و مریوان (با حضور ۱۳نفر وبلاگنویس کوه) بعد از خروج از مهاباد و عبور از کنار درياچه زيباي سد مهاباد و طي ۱۲کيلومتر از جاده مهاباد به سردشت به پل سياقول رسيد. سپس با عبور از مسیر جاده روستائي شني از کنار روستاهاي سياقول پايين،مزرا، باگردان پايين و شيخان گذشتيم تا ساعت ۱۷به مقصدمان روستاي بسیار کوچک قلات سنان برسيم. مسير جاده روستائي از دره‌ي سرسبز و زيبائي ميگذرد که سرسبزي خود را مديون آب رودخانه خروشاني است که از ارتفاعات لندشيخان، قلات شاه و ميدان ئه‌سته‌ر سرچشمه مي‌گيرد. آب حاصل از آب شدن برفها و چشمه‌هاي فراوان که در نهایت به دریاچه سد مهاباد می‌ریزد.
با هماهنگي قبلی يک دستگاه تراکتور با تريلي آن به منظور حمل بار و کوله‌هاي سنگين از روستای قلات سنان به محل کمپ پیش بینی شده بود.
بعد از حدود يکساعت و نيم کوهپيمائي از مسیر مالرو با شیبی کم به ابتداي دره اشکوتان ميرسيم. در محل تلاقي دو رودخانه مملو از گلهاي زرد و بنفش و جائي مرتفع تر از بستر رودها چادر کوهنوردان يکي پس از ديگري برپا گرديد. در سمت راست دره اشکوتان (غارها) شامل دو دره با شيبي تند به قله ختم مي‌شود و در سمت چپ با شيبي ملايم تر مي‌توان با حرکتي نيم‌دايره‌اي به خط‌الراس رسيد که مسير حرکت فرداي ما خواهد بود.
جمعه ۱۶ اردیبهشت
گروه ۲۰نفره از کوهنوردان مهمان از تهران و مهاباد ساعت ۷ صبح به دیگر همنوردان در کمپ ملحق می‌شوند. ساعت ۸:۳۰ صبح تعداد ۱۰۸ نفر از کوهنوردان به قصد صعود به قله حرکت کرده و هرچه به خط‌الراس نزدیک میشوی بر پوشش از گلهاي شيلر ( لاله های سرخ واژگون) در میانه بوته‌هاي گون افزوده میشود. ساعت ۱۱:۳۰به خط‌الراس قبل از شيب تند صخره‌ی قله ميرسيم. و آسمان پر ابر و رگبار باران بهاری و خنکای باد قله آغاز می‌گردد. يک راه از شکاف سنگها در حدود بيشتر از ۱۰ متر براي دسترسي به قله وجود دارد که در ميان آن دهانه‌اي است که تا عمق ۱۰ متري آن را مي‌توان ديد با پله‌هاي سنگي، آثار دست‌ساز انسان (پله‌ها و محل پا) از آنجا تا قله که محل قلعه ويران شده و به تاراج رفته‌ي باستاني است مشاهده مي‌شود. ديوارهاي تخريب شده با سنگهاي لاشه‌اي بر تخته سنگهاي بزرگ قله تا حدودي پابرجاست و اينجا اگر بر اين تخته سنگهاي بزرگ بايستي رشته‌کوه ميدان ئه‌سته‌ر و سپي سنگ را در پشت سر و بلندترين کوه منطقه با قله رفيع آن قنديل را خواهي ديد رفیع و پربرف و همیشه مه آلود. بازگشت به کمپ از دره مقابل و از پاکوب میان لاله‌ها با شیب تند کمتر از یک ساعت طول خواهد کشید.ناهار در چادر ها زیر رگبار شدید باران و سپس بازگشت زیر آفتاب درخشان عصراز کنار سبزه‌های خیس و زمین باران خورده و باز هم خیس شدن زیر باران.
حضور در این همایش باعث شد تا کوهنوردان مهمان ضمن آشنائی با همنوردانمان در کانون اوراز مهاباد با فعالیتهای کوهنوردی این شهر و نیز کانون آشنا شده و از نمایشگاه عکس و آلبومهای موجود دیدن کنند.
هدف همایش گرامیداشت اواین صعود قهرمانان ملی بر بام دنیا و توجه به معضلات زیست محیطی و پاکیزگی کوهستان بود.
حضور کوهنوردان در برنامه‌های مشترک علاوه بر ایجاد دوستی‌های جدید و گسترش فضای صمیمیت و همدلی باعث آشنائی بیشتر همنوردان با موقعیتهای جغرافیائی نقاط مختلف کشور و آداب و رسوم و فرهنگ میزبانان خواهد شد و زمینه افزایش حضور تجارب متفاوت را جهت ارتقاء علمی و فرهنگی جامعه کوهنوردی فراهم خواهد نمود. توان ارتباطی بیشتری جهت همفکری و تبادل نظر پیرامون مسایل و مشکلات کوهنوردی ایجاد خواهد کرد و امکان حضور آراء بیشتری را در مباحث جاری جامعه کوهنوردی بوجود می‌آورد.
مختصات و فواصل مسیر همایش کوهنوردی و قله :
شهر مهاباد – ایست و بازرسی 8km
ایست و بازرسی – پل حاجی مامیان 4km
پل حاجی مامیان – روستای شیخان و آخرین روستا بنام قلات 24km
روستای قلات – کمپ چادرها 4600m
کمپ – قله قه لات شای 4500m
مجموعا فاصله جاده ایی طی شده از شهر مهاباد ( ابتدا خروجی شهر دیوار سد ) تا قله قه لات شای 45 کیلومتر و جهت قله نسبت به شهر مهاباد دقیقا 36 درجه جنوب غربی واقع می باشد.
ارتفاع شهر مهاباد 1350 متر
// پل حاجی مامیان 1400 متر
// روستای قلات 1600 متر
// کمپ 1800 متر
// قله 2727 متر و موقعیت 36°37’4.93″N و 45°26’4.47″E
منبع نمودارها و مسافت‌ها : وبلاگ www. .blogfa.com (علی اکبر غلامی)